Strona główna 
Jak Miłosza czyta się dzisiaj? Międzynarodowe sympozjum „Czesław Miłosz i wiek XXI” (3–4 października) w krakowskim Collegium Maius będzie okazją, by na twórczość poety spojrzeć z dystansu – nie tylko historycznego. Jednym z elementów konferencji będzie także uroczyste odsłonięcie schodów upamiętniających polskiego noblistę na Bulwarze Poleskim, przy Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha.
„CZESŁAW MIŁOSZ I WIEK XXI”
Czesław Miłosz jest jednym z najważniejszych pisarskich autorytetów, laureatem literackiej Nagrody Nobla, wybitnym polskim twórcą o światowej sławie. A jak Miłosza odbieramy dzisiaj? Czy jego straciła na znaczeniu wraz z upływem czasu? A może odkrywamy w niej zupełnie nowe, uniwersalne znaczenia i konteksty?
Na te pytania postarają się odpowiedzieć uczestnicy międzynarodowego sympozjum „Czesław Miłosz i wiek XXI”, które odbędzie się w dniach 3–4 października w krakowskim Collegium Maius. „Już teraz można powiedzieć, że w odniesieniu do globalnych przemian, których jesteśmy świadkami, liczne rozpoznania i diagnozy Miłosza okazują się zaskakująco trafne. Nie chodzi nam jednak o powierzchowną aktualizację jego idei, lecz o ponowne przemyślenie różnych wątków jego dzieła w świetle aktualnych wyzwań” – zapowiadają organizatorzy. Wydarzenie będzie okazją do spotkania z najwybitniejszymi poetami i poetkami, dla których twórczość Miłosza jest ważnym punktem odniesienia. Na dzieła głównego bohatera konferencji spojrzymy także z perspektywy naukowej – literaturoznawczej, antropologicznej czy translatorskiej.
Konferencja, otwarta przez Ministra Kultury Republiki Litewskiej, Mindaugasa Kvietkauskasa, i Renatę Przybylską, Dziekan Wydziału Polonistyki UJ, rozpocznie się w czwartek, 3 października, od referatów literaturoznawców Aleksandra Fiuta i Ryszarda Nycza, a także Ministra Kvietkauskasa. Swoje spojrzenie nieco innej perspektywy zaprezentują badaczki i badacze blisko związani z Miłoszem – m.in. Clare Cavanagh, amerykańska slawistka, tłumaczka i autorka biografii poety, oraz Robert Faggen, profesor literatury w Claremont McKenna College w Kalifornii. Tego dnia swoje wystąpienia zaprezentują także historyk literatury Marian Stala oraz filolog, poeta i eseista Krzysztof Czyżewski. Spotkanie poetyckie Lillian Vallee, Adama Zagajewskiego i Tomasa Venclovy w Metaforma Cafe przy ul. Powiśle 11 pozwoli na refleksję nad zadaniami i powinnościami, jakie dzisiaj stoją przed literaturą. Po spotkaniu nastąpi projekcja filmu „Dolina Issy” na podstawie teatru w Krasnogrudzie. W piątek, 4 października, referaty i rozważania nad współczesną literaturą podsumuje debata „Gwiazda Piołun. O poezji, nauce i wyobraźni religijnej” Ireneusza Kani, Krzysztofa Meissnera, Henryka Paprockiego i Joanny Zach, prowadzona przez Krzysztofa Czyżewskiego w Akademii Sztuk Teatralnych.
Program sympozjum:
• czwartek, 3 października •
Miejsce: Collegium Maius, Libraria, ul. Jagiellońska 15
9.30 – 10.00
Otwarcie konferencji (Minister Kultury Republiki Litewskiej, Mindaugas Kvietkauskas,
Dziekan Wydziału Polonistyki UJ, Renata Przybylska)
10.00- 11.30
1. Aleksander Fiut
Wprowadzenie: posłuchajmy Miłosza
2. Mindaugas Kvietkauskas
3. Ryszard Nycz
Miłosz ,”Miłość” i przesłanie na nowy wiek. Przyczynek do aktualności arcydzieł
11.30 – 12.00 przerwa kawowa
12.00 – 13.30
1. Clare Cavanagh
„Strictly Californian”. Czesław Miłosz in the 1960’s
2. Marian Stala
Obecność/nieobecność Miłosza w poezji i okolicach (1974-2019)
3. Krzysztof Czyżewski
Rodzinna Europa XXI wieku
15.00
Uroczyste odsłonięcie „Schodów Miłosza” przy Bulwarze Poleskim
(Prezydent Miasta Krakowa, Jacek Majchrowski Minister Kultury Republiki Litewskiej, Mindaugas Kvietkauskas)
18.00 – 20.00
Poezja na ławie oskarżonych
Spotkanie z Lillian Vallee, Tomasem Venclovą i Adamem Zagajewskim
Prowadzenie: Łukasz Tischner.
Miejsce: Metaforma Cafe, ul. Powiśle 11
20.00
Projekcja filmu Dolina Issy – na podstawie spektaklu zrealizowanego w Krasnogrudzie
przez zespół teatralny Ośrodka „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów”.
Słowo wstępne: Małgorzata Czyżewska
Miejsce: Metaforma Cafe, ul. Powiśle 11
• piątek, 4 października •
Miejsce: Wydział Polonistyki UJ, ul. Gołębia 16, sala 42
9.30-11.15
1. Robert Faggen
Miłosz and Job
2. Adam Zagajewski
A gdyby zajrzeć ponownie do „Ziemi Ulro”
3. Lillian Vallee
‘When It Hurts’: Arcadian Recourse and the Healing Intuition in Czeslaw Milosz’s The World (Naïve Poems)
11.15-11.30 przerwa kawowa
11.30 – 13.00
1. Wojciech Ligęza
Prowincja i świat
2. Tomas Venclova
Ze wspomnień o Czesławie Miłoszu
13.00 – 15.00 przerwa na obiad
17.00 – 19.00
Debata na zakończenie Sympozjum:
Gwiazda Piołun. O poezji, nauce i wyobraźni religijnej rozmawiają:
Ireneusz Kania, Krzysztof Meissner, Henryk Paprocki, Joanna Zach
Prowadzenie: Krzysztof Czyżewski
Miejsce: Akademia Sztuk Teatralnych, ul. Straszewskiego 22, Sala teatralna im. Stanisława Wyspiańskiego
UROCZYSTE ODSŁONIĘCIE SCHODÓW MIŁOSZA
W roku obchodów 15. rocznicy śmierci Czesława Miłosza i 450. rocznicy Unii lubelskiej, w Krakowie będzie miało miejsce wyjątkowe wydarzenie artystyczno-literackie. Już 3 października o godz. 15 odbędzie się uroczyste odsłonięcie schodów upamiętniających postać i twórczość polskiego noblisty na bulwarze Poleskim, przy Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha.
Z okazji stulecia urodzin Czesława Miłosza w 2016 roku w urokliwym zakątku wileńskiej starówki pomiędzy dzisiejszymi ulicami Bokšto, Maironio i Onos Šimaitės odsłonięto Schody Czesława Miłosza. Na ten niecodzienny, a zarazem lekki i nieingerujący w tkankę miasta pomnik składa się 60 stopni z wyrytymi cytatami z twórczości noblisty w językach polskim i litewskim. Schody podkreślają i przypominają związki wybitnego poety z litewską stolicą i jej wyjątkowy, wielokulturowy charakter, a zarazem stanowią piękny przykład dialogu kulturalnego Polski i Litwy w XXI wieku.
Miłosz wielokrotnie podkreślał, że wybór Krakowa jako miejsca powrotu z wieloletniej emigracji motywowany był podobieństwem architektury i atmosfery miasta do Wilna z lat jego młodości. Realizacja Schodów Czesława Miłosza na wzór wileńskiego pierwowzoru będzie nie tylko najpiękniejszym upamiętnieniem postaci wielkiego pisarza, ale i najlepszym podkreśleniem głębokich związków kulturalnych łączących dzisiejszą Polskę i Litwę, a także wieloletniego partnerstwa miast – Krakowa i Wilna. Akt odsłonięcia schodów jest szczególnie ważny również w kontekście obchodów 450. rocznicy unii polsko-litewskiej – mówi Prezydent Miasta Krakowa Jacek Majchrowski.
Tak jak Wilno, Kraków zajmował wyjątkowe miejsce w życiu laureata literackiej Nagrody Nobla (przyznanej mu w 1980 roku). To tutaj poeta spędził swoje ostatnie lata i tutaj, przy ul. Bogusławskiego, znajduje się jego ostatnie mieszkanie, które aktualnie jest pozyskiwane od spadkobiercy przez miasto i które docelowo stanie się miejscem otwartym dla zwiedzającym i służącym edukacji. Jako miejsce, w którym Miłosz tworzył w otoczeniu licznych i oddanych przyjaciół, gdzie wspólnie z Wisławą Szymborską patronował Spotkaniom Poetów Wschodu i Zachodu, będących po latach impulsem do powołania Festiwalu Miłosza, Kraków posiada szczególne znaczenie dla pamięci o życiu i twórczości autora Ziemi Ulro.
Niezmiernie cieszy mnie, że idea realizacji schodów im. Czesława Miłosza w pięknym Krakowie – mieście, które zawsze było bliskie mojemu Ojcu i z którym związał swoje ostatnie lata życia – doczekała się urzeczywistnienia – komentuje projekt instalacji Anthony Miłosz. Korespondencyjność tego projektu ze schodami, jakie powstały w 2011 roku w Wilnie to najlepszy znak twórczego dialogu i koegzystencji pomiędzy najbliższymi sobie kulturami Polski i Litwy w zjednoczonej Europie. Doprowadzenie do skutku tego niezwykłego przedsięwzięcia, jak i towarzysząca mu organizacja pierwszej międzynarodowej konferencji Ośrodka Badań nad Twórczością Czesława Miłosza to zarazem najlepszy dowód na to, że nie brakuje w Polsce i na świecie osób, którym bliska jest twórczość mojego Ojca, i którzy bezustannie odczytują ją na nowo. Dziękuję Miastu Kraków i wszystkim partnerom projektu za ten piękny gest. Mam nadzieję, że schody będą dobrze służyć mieszkańcom i mieszkankom stolicy Małopolski, przypominając ponadczasowy, odnoszący się do ogólnoludzkich uczuć charakter twórczości Czesława Miłosza.
Wybór miejsca obok Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha nie jest przypadkowy. Ma on ścisły związek z wkładem Miłosza w popularyzację dziedzictwa japońskiej formy poetyckiej haiku, a także z uniwersalnym, ponadnarodowym charakterem twórczości pisarza, czerpiącego z najróżniejszych tradycji literackich. Schody ozdobi jeden z najbardziej znanych wierszy poety, Dar, rozpoczynający się od słów: „Dzień taki szczęśliwy./ Mgła opadła wcześnie, pracowałem w ogrodzie. Kolibry przystawały nad kwiatem kapryfolium (…)” (Wiersze, t. III, wydawnictwo Znak). Litery na instalacji zostaną wykonane z użyciem kroju pisma Milosz, autorstwa Damiena Collot, który przekazała Fundacja Miasto Literatury, partner projektu Schodów Miłosza.
Odsłonięcia schodów dokonają Prezydent Miasta Krakowa Jacek Majchrowski i Minister Kultury Republiki Litewskiej Mindaugas Kvietkauskas. W uroczystości, która towarzyszy utworzeniu Ośrodka Badań nad Twórczością Czesława Miłosza, wezmą udział m.in. członkowie Rady Konsultacyjnej Ośrodka oraz przedstawiciele życia literackiego i kulturalnego w Krakowie. Odsłonięcie schodów będzie również częścią konferencji Czesław Miłosz i wiek XXI (3–4 października), na której wystąpią najwybitniejsi miłoszolodzy z Polski i zza granicy, m.in.: Clare Cavanagh, Lillian Vallee, Mindaugas Kvietkauskas, Tomas Venclova, Ireneusz Kania, Krzysztof Czyżewski, Joanna Zach i Robert Faggen.
____
Na konferencję i odsłonięcie schodów Czesława Miłosza zapraszają organizatorzy: Miasto Kraków, Ośrodek Badań nad Twórczością Czesława Miłosza, Wydział Polonistyki UJ, Krakowskie Biuro Festiwalowe i Kraków Miasto Literatury UNESCO.
Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
