Richard Lourie

Amerykański pisarz, tłumacz i krytyk literacki. Urodził się w 1940 r. w Cambridge w stanie Massachusetts w rodzinie litewskich imigrantów żydowskiego pochodzenia. W młodości zarabiał na życie jako szofer szefa mafii. Studiował anglistykę na uniwersytecie w Bostonie, gdzie uczęszczał na zajęcia prowadzone przez Roberta Lowella. W trakcie nauki uznał jednak, że bardziej pociąga go literatura i historia Rosji, przez co niedługo później przeniósł się na Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley. Tam w 1960 r. poznał Czesława Miłosza, z którym połączyła go serdeczna przyjaźń. Pod czujnym okiem mistrza Lourie poznawał tajniki sztuki przekładu, a z czasem – i za namową samego poety – uczynił z tłumaczeń swoje główne źródło utrzymania. W 1969 r. obronił pracę doktorską poświęconą Andriejowi Siniawskiemu, a cztery lata później wydał swoją pierwszą powieść, Sagittarius In Warsaw, za którą otrzymał nagrodę im. Josepha Henry’ego Jacksona.

Lourie jest autorem wielu książek i artykułów poświęconych Rosji. First Loyalty (1983) –druga powieść w karierze pisarza – to thriller szpiegowski rozgrywający się w Związku Sowieckim, który został przetłumaczony na 11 języków i otrzymał nominację do Nagrody Pulitzera. Niedługo po nim ukazała się Grawitacja Zero (1985), dowcipna historia opisująca rywalizację między Rosjanami a Amerykanami o to, która nacja jako pierwsza wyśle na księżyc poetę. Międzynarodowy rozgłos zagwarantowała pisarzowi oparta na faktach opowieść Drapieżca. Polowanie na diabła (1993), w której opisał proces Andrieja Czikatiły, ukraińskiego seryjnego mordercy. Sukces odniosła też Autobiografia Stalina (1999), bestsellerowa powieść łącząca bogatą wiedzę historyczną z próbą naszkicowania portretu psychopatycznego dyktatora. Ostatnia książka, Wstręt do tulipanów (2007), przedstawia historię Anne Frank z perspektywy mężczyzny, który zdradził kryjówkę dziewczynki.

Obok powieści znaczące miejsce w dorobku pisarza zajmuje literatura faktu. W 1989 r. swoją premierę miała Russia Speaks: An Oral History From the Revolution To The Present, książka stanowiąca zapis wielu spotkań, w trakcie których rozmówcy dzielili się z pisarzem swoimi historiami. Połączone na kształt sagi relacje tworzą razem niecodzienny portret Rosji. Lourie jest też autorem biografii Andrieja Sacharowa (2002), którą napisał, posiłkując się samodzielnie przetłumaczonymi wcześniej wspomnieniami fizyka. Od lat prowadzi też rubrykę w The Moscow Times. Jego artykuły ukazywały się na łamach takich gazet, jak The New York Times, Washington Post czy The New Republic.

Lourie może też poszczycić się długą listą przekładów z języka polskiego i rosyjskiego na angielski. Wśród ponad 40 tytułów wyróżnić można Mój wiek Aleksandra Wata, Widzenia nad zatoką San Francisco Czesława Miłosza, powieści Tadeusza Konwickiego oraz utwory Władimira Wojnowicza.